Mij wordt gevraagd of ik als cipier veel mensenkennis opgedaan heb in de gevangenis. ‘Nee’ antwoord ik altijd. Want, in 35 jaar werken als cipier zag ik mensen vaak op hun kwetsbaarst, hun gevaarlijkst, hun verdrietigst. Mensen leerde ik als cipier niet kennen. Wat ik wél leerde? Mensen kijken, mensen lezen. Hun houding en handelen bestuderen en wachten met oordelen. Observeren wanneer gedrag verandert. Voelen wanneer iets niet klopt en daar direct op inspelen. En nee, dit schreef ik meestal niet op in Tulip omdat ik een écht ‘vlakbewaarder’ was. Ik ging niet achter het bureau als een journalist verhalen zitten typen.

Pas toen ik pedagogiek ging studeren als volwassen man, tussen jonge studenten in, viel alles op z’n plek. De boeken waaruit ik moest leren, maakten duidelijk wat ik als cipier al had gezien, gevoeld, ervaren. Het liet me begrijpen wat ik onbewust al wist: dat zóveel mensen zijn vastgelopen omdat ze hun ontwikkelingstaken als kind, puber en jongvolwassene niet hebben kunnen volbrengen. Omdat onze samenleving te ingewikkeld is en te snel gaat. Omdat niemand deze jongeren adequaat heeft kunnen of willen afremmen in hun veel te snelle wensen en verwachtingen.

Ontwikkelingstaken horen bij elke leeftijd: leren omgaan met jezelf, met anderen, met verlies, met keuzes. Wat gebeurt er als die taken worden verstoord? Als een kind niet kan spelen, een puber niet mag proberen, of een jongere niet veilig mag vallen? Dan krijg je volwassenen die nooit écht hebben geleerd te leven. Volwassenen die overleven in plaats van opbloeien. Volwassenen die vastlopen in systemen waarin ze geen kant op kunnen. Dit zijn geen ‘slechte mensen’. Dit zijn mensen die ooit iets essentieels zijn misgelopen en daardoor in onze samenleving van alles mislopen. Dit zijn mensen die elke dag tegen andere mensen aanlopen en botsingen veroorzaken die straffen opleveren.

In mijn werk bij de vakbond zag ik ze ook. Werkenden in de minst betaalde banen, die vechten voor hun gezin, hun waardigheid, hun plek in een samenleving die hen liever niet ziet. En tóch blijven hopen op iets beters. Die van over de hele wereld naar ons prachtige luxe verwenland komen om het ook beter te krijgen. Die daar niet allemaal in slagen. Die soms de weg helemaal kwijt zijn. Die er niet in slagen hun kinderen de juiste richting in te duwen binnen onze samenleving. Kinderen die daardoor voor de snelste route naar het meeste geld kiezen. Ook als zij al volwassen zijn.

Wat heb ik aan ‘mensenkennis’ als al die mensen geen kennis van zichzelf hebben? Terwijl wij als samenleving niemand hebben die hun écht kent en begrijpt en kan laten zien hoe het met minder problemen kan in hun leven.

#goedburgerschap#IedereenTeltMee#kansengelijkheid#bijlmerbajes#jeugdinontwikkeling#socialerechtvaardigheid#opvoedingisalles#ToekomstBouwen#vanoverlevennaarleven#pedagogiek#mensachterhetverhaal#hogeschoolvanamsterdam#amsterdam