‘Man up!’ en ‘Wees een man!’ zijn uitspraken van mij die mijn collega’s zich zeker zullen herinneren. Naar mijn persoonlijke praktijkervaring (inmiddels jaren gepensioneerd cipier) werkt masculien gedrag in de gevangenis juist wél en soft gedoe juist averechts. Want, toen ik in de jaren ’80 begon als cipier in de Bijlmerbajes, werd je niet aangenomen op je diploma’s, maar op je draagkracht. Je moest letterlijk én figuurlijk stevig in je schoenen staan. De fysieke test was meedogenloos. Mentaal werd je flink doorgezaagd. En dat was goed ook. Want als je in een gevangenis werkt, begeef je je niet in de detailhandel, een kantooromgeving of een zorginstelling. Je begeeft je in een dagelijkse leefomgeving, waarin orde, hiërarchie en gedragsregels het verschil kunnen betekenen tussen rust en chaos. Tussen veiligheid en geweld. Het is niet voor niets dat cipiers van toentertijd regionaal, nationaal, internationaal, Europees en zelfs wereldkampioen waren in veel vechtsporten!
Wat ik toen al intuïtief aanvoelde, heeft mijn deeltijdstudie Pedagogiek in de Lerarenvariant van 2009 tot 2013 aan de Hogeschool van Amsterdam alleen maar bevestigd: masculien gedrag (niet als macho vertoon, maar) als standvastige, duidelijke en eerlijke vorm van communicatie is cruciaal binnen de muren van een penitentiaire inrichting. En dit stelde ik in een tijd dat de meeste pedagogiekstudenten destijds van het vrouwelijke geslacht waren. Mijn stelling viel destijds niet overal even goed. Dus, laat me dit uitleggen. In een gevangenis ontstaat een alternatieve sociale orde. Gedetineerden vormen onderling een eigen hiërarchie, gebaseerd op status, reputatie, fysieke kracht, en psychologische dominantie. In die setting werkt ambivalentie averechts. Een cipier die ‘te aardig’ wil zijn, die ‘de-escalerend’ gedrag vertoont zónder grenzen te stellen, wordt niet gezien als empathisch maar als zwak. En zwakte ruikt men daar zoals haaien bloed in het water ruiken.
Als gastdocent bij DJI mocht ik af en toe mijn verhaal komen vertellen. Plus de daaruit te trekken conclusies verduidelijken. Uiteraard bepaalde ik nooit geen beleid.
#bijlmerbajes#bajes#cipier#gevangenis#vechtsporten#macho#machoman#pedagogiek#masculien#feminien#ManUp#weeseenman
